نهج البلاغه عبر القرون (کتاب)

نَهجُ البَلاغه عَبْرَ القُرون (نهج‌البلاغه در گذر قرن‌ها) کتابی به زبان عربی تألیف سید عبدالعزیز طباطبایی معروف به محقق طباطبایی. وی در این اثر به تفصیل درباره تاریخ نهج البلاغه، نسخه‌های خطی نهج البلاغه تا پایان قرن دهم و ترجمه‌های آن از دیرباز تا قرن حاضر و در بخشی دیگر به شروح نهج‌البلاغه همراه با شرح‌حال شارحان آن پرداخته است.

نویسنده

سید عبدالعزیز طباطبائی یزدی (۱۳۰۸-۱۳۷۴ش) مشهور به محقق طباطبایی و آقا عزیز، کتابشناس، نسخه‌شناس و در تاریخ، رجال و تراجم صاحب‌نظر بود. او از جانب پدر و مادر، نوه سید محمد کاظم طباطبائی یزدی صاحب عروة الوثقی است. تسلط و چیرگی وی در علوم تخصصی خود به حدی بود که عنوان «محقق طباطبائی» را در محافل و مجامع علمی به خود اختصاص داد. سید عبدالعزیز، شاگردانی تربیت کرد و آثار پژوهشی و نسخه‌های خطی را از کتابخانه‌های جهان شناسایی نمود.

کلیات

این کتاب به صورت مقاله‌هایی در مجله «تراثنا» که از سوی مؤسسه آل البیت منتشر می‌شود به چاپ رسید. پس از مدتی نویسنده تغییراتی در آن ایجاد کرد تا به صورت کتابی مستقل چاپ شود اما پیش از پایان کار، درگذشت.

محتوا

محقق طباطبایی در این اثر به معرفی کلیه آثار مکتوبی که در مورد نهج‌البلاغه تدوین شده، می‌پردازد که شامل چند بخش است:

• بخش اول: معرفی و تاریخ جمع‌آوری و تدوین خطبه‌ها و کلمات قصار علی(ع) از زمان خود آن حضرت تا عصر حاضر. در این بخش، کتاب‌ها به ترتیب سالِ درگذشت مؤلفان آن‌ها معرفی شده و مؤلف گزارش کاملی در مورد خود کتاب، شرح حال مؤلف، معرفی دست‌نویس‌های آن، چاپ، شروح ترجمه‌ها و کلیه موارد انجام شده در مورد آنها ارائه می‌دهد.
• بخش دوم: معرفی دست‌نویس‌های کهن نهج‌البلاغه از قرن پنجم تا قرن دهم هجری قمری.
• بخش سوم: چاپ‌های نهج‌البلاغه.
• بخش چهارم: ترجمه‌های نهج‌البلاغه به زبان‌های مختلف فارسی، انگلیسی، اردو، فرانسه و غیره.
• بخش پنجم: معرفی شروح نهج‌البلاغه، که به ترتیب سال درگذشت شارحین مرتب شده و شرح حال مفصلی راجع به شارح، و گزارش کاملی از «شرح»، دستنویس‌های آن، چاپ‌های آن و ترجمه‌ها آمده است.
• بخش ششم: معرفی آنچه از بزرگان و دانشمندان در مورد نهج‌البلاغه گفته شده است.
• بخش هفتم: معرفی اشعار و قصائدی که در مدح نهج‌البلاغه از طرف شعرا و دانشمندان سروده شده است.
• بخش هشتم: معرفی کلیه آثار دیگری که در مورد نهج‌البلاغه تألیف شده است.

پانویس

منابع

• طباطبایی یزدی، علی، محقق طباطبایی و کتاب گرانسنگ «نهج‌البلاغه عبرالقرون»، پژوهش‌های نهج البلاغه، زمستان ۱۳۸۰ و بهار ۱۳۸۱ - شماره ۲ و ۳.
• استاد فقید محقق طباطبایی، آینه میراث، پاییز ۱۳۷۷ - شماره ۲.

پیوند به بیرون